การรักษาความชื้นของดิน

          1. การไถพรวนผิวดิน-การคราดผิวดินเพื่อรักษาความชื้นและกำจัดวัชพืช

                    การรักษาความชื้นโดยการไถพรวนผิวหน้าดิน แบบตื้น เป็นวิธีการหนึ่งในการรักษาความชื้น ซึ่งเหมาะกับการรักษาความชื้นในดินทราย  อันเนื่องมาจากการแตกตัวได้ง่ายของเม็ดดิน เพื่อทำหน้าที่ในการคลุมดิน ซึ่งอาจจะทำได้ในดินเหนียวเช่นเดียวกัน แต่ต้องมีการไถพรวนมากกว่าดินทราย

          2.  การใช้กิจกรรมของสัตว์ธรรมชาติ

                    การใช้กิจกรรมของสัตว์ธรรมชาติ เป็นเทคนิควิธีการที่สามารถใช้ได้ในระบบเกษตรอินทรีย์  ที่มีการดำเนินการมาเป็นระยะเวลาหลายปี จนสามารถเพิ่มประชากรของสัตว์ธรรมชาติในผิวหน้าดินของนาหรือสวน ที่มีความสมบูรณ์ใกล้เคียงกับระบบนิเวศน์ของธรรมชาติ

         3. การใช้เศษพืชคลุมดิน

                    เศษพืชจากระบบเกษตร หรือการนำมาจากแหล่งอื่น มีคุณสมบัติที่ดี เหมาะสมแก่การนำมาใช้เป็นวัสดุคลุมดิน เพื่อรักษาความชื้นและเป็นแหล่งอาหารพืชและเป็นการปรับปรุงดินในระยะยาว เทคนิควิธีการนี้เป็นการใช้กันโดยทั่วไปอยู่แล้ว แต่ในบางกรณีเกษตรกรอาจมองว่า ทำให้แปลงดูรก ไม่เรียบร้อย จึงมักจะทำการเผาหรือนำไปกองทิ้งไว้ที่อื่น ตามร่องน้ำหรือทางน้ำ ซึ่งทำให้เสียผลประโยชน์ในการนำมาใช้ปรับปรุงดิน

         4. การเก็บน้ำไว้ในบ่อ

                    การขุดบ่อเพื่อเก็บน้ำ เป็นวิธีการที่ทำให้เกิดประโยชน์ในการพัฒนาการของดินและที่ดินได้มากมาย แต่เกษตรกรจำนวนหนึ่งมักจะแสดงความเห็นว่า การขุดบ่อทำให้เสียพื้นที่ทำกิน และเข้าใจว่าเป็นสาเหตุที่ทำให้ผลผลิตลดลง จึงทำให้เกษตรกรทั่วไปไม่ค่อยนิยมใช้บ่อเพื่อเก็บน้ำ แต่อาจจะใช้วิธีอื่นที่ไม่ต้องใช้ที่ดินทางการเกษตรในการดำเนินการ เช่น การขุดบ่อบาดาล หรือบ่อน้ำตื้นที่ใช้พื้นที่น้อยกว่า

          5. การใช้น้ำซับ

                    แหล่งน้ำที่เกิดจากน้ำซับ จะพบได้ไม่มากนัก อันเนื่องมาจากโครงสร้างของระบบนิเวศพื้นที่น้ำซับจะเกิดอยู่ในบริเวณเชิงที่ลุ่ม  มากกว่าในที่ราบหรือที่สูง  จึงทำให้พื้นที่ที่มีน้ำซับมีความเหมาะสมในการปลูกพืชได้หลายชนิ ทั้งพืชอายุสั้นและพืชอายุยาว

ที่มา : หนังสือองค์ความรู้และภูมิปัญญาของชาวบ้านภายใต้โครงการศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงชุมชน พ.ศ.2554   สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์