สารเสริมประสิทธิภาพ (Adjuvant) และ สารจับใบ (Sticker / Spreader-Sticker) เป็นสารเคมีหรือสารชีวภาพที่นิยมใช้ร่วมกับการพ่นสารกำจัดศัตรูพืชหรือธาตุอาหารพืช เช่น ยาฆ่าแมลง ยากำจัดโรคพืช ยากำจัดวัชพืช หรือปุ๋ยทางใบ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดูดซึมและการยึดเกาะของสารบนใบพืชได้นานขึ้น และทนต่อการชะล้างจากฝนหรือน้ำ โดยมีหลักการทำงานคือ เพิ่มการดูดซึม ลดการสูญเสีย เพิ่มการยึดเกาะ ช่วยให้ละอองน้ำเล็กละเอียด และปรับสภาพน้ำให้มีความเหมาะสม

ประโยชน์ของสารเสริมประสิทธิภาพ (สารจับใบ)
1.เพิ่มการดูดซึมของสารเข้าสู่พืช และตัวแมลงได้ดียิ่งขึ้น
2.ลดแรงตึงผิวของใบพืช และทำให้สารแผ่กระจายได้ดีขึ้น
3.เพิ่มการยึดเกาะ ป้องกันการชะล้างของสารเมื่อมีฝนตก
4.ลดการระเหยของสารก่อนซึมเข้าใบพืช
5.ยืดอายุของสารที่พ่น ทำให้มีผลต่อศัตรูพืชได้นานขึ้น
6.ลดการเกิดฟองหรือโฟม ช่วยให้สารละลายเข้ากันได้ดี
ตัวอย่างสารเสริมประสิทธิภาพ (สารจับใบ) ที่ใช้บ่อย
สารลดแรงตึงผิวประเภท Non-ionic surfactant ละลายน้ำได้ดี
สารประเภท ซิลิโคน (Silicone-based surfactants) ซึมไว กระจายดี
สารธรรมชาติ เช่น น้ำมันพืช น้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว พิษน้อย ปลอดภัย

ข้อควรระวังในการใช้สารเสริมประสิทธิภาพ (สารจับใบ)
1.ควรปฏิบัติตามคำแนะนำในการใช้ที่ระบุบนฉลากผลิตภัณฑ์
2.เลือกใช้ให้เหมาะสมกับสารที่ใช้ร่วม (บางชนิดอาจเสื่อมประสิทธิภาพถ้าใช้ร่วมกับสารจับใบที่ไม่เข้ากัน)
3.ควรใช้สารจับใบในปริมาณที่กำหนดไว้บนฉลาก เพราะหากใช้มากเกินไป อาจทำให้เกิดการอุดตันหัวฉีด หรือทำให้ใบพืชไหม้ได้
4.ควรเลือกใช้สารจับใบที่เหมาะสมกับชนิดของพืช เพราะบางชนิดอาจมีผลกระทบต่อพืชบางชนิด
5.ทดสอบก่อนพ่นจริง เพื่อดูว่าพืชมีอาการแพ้หรือไม่

วิธีการใช้ สารเสริมประสิทธิภาพ (สารจับใบ)
1.โดยทั่วไป อัตราการใช้จะอยู่ที่ 10 - 20 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร
2.ควรผสมสารเคมีต่างๆ ที่จะฉีดพ่นกับน้ำให้เข้ากันก่อน แล้วจึงเติมสารเสริมประสิทธิภาพเป็นขั้นตอนสุดท้าย
3.ควรคนสารละลายให้เข้ากันก่อนนำไปพ่น

ข้อมูลจาก : กรมส่งเสริมการเกษตร กรมวิชาการเกษตร
เรียบเรียงโดย : นายอิทธิพล ยอดโค้น (นักวิชาการส่งเสริมการเกษตร)
สอบถามเพิ่มเติม ศูนย์ส่งเสริมเทคโนโลยีการเกษตรด้านอารักขาพืชจังหวัดพิษณุโลก (ศทอ.พิษณุโลก) โทร. 055-253-659