ถ้าได้ยินคำว่า “เห็ดเรืองแสง” หลายคนอาจคิดถึงเห็ดในป่าที่ส่องแสงสวย งามยามค่ำคืน หรือที่ชาวบ้านกล่าวขานกันว่า “เห็ดกระสือ” “เห็ดเรืองแสงสิรินรัศมี” (Neonothopanus nambi) ที่นักวิจัยไทยค้นพบและพัฒนาขึ้นมา เป็นเห็ดมหัศจรรย์… ที่ไม่ได้มีดีแค่ “เรืองแสง”หรือเพียงเห็ดแปลกตาเท่านั้น มันคือ “ชีวภัณฑ์ธรรมชาติ” ที่สามารถช่วย ปกป้องพืชจากโรคร้ายในดิน ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน “ทุเรียน” ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่หลายพื้นที่กำลังเผชิญปัญหาใหญ่คือ โรครากเน่าและโคนเน่า โรครากเน่าและโคนเน่า เกิดจากเชื้อรา ไฟทอปธอรา (Phytophthora palmivora) ซึ่งมักระบาดในช่วงหน้าฝนหรือพื้นที่ที่ดินชื้นแฉะ อาการเริ่มต้นอาจดูไม่รุนแรงนัก เช่น ใบเหลือง ใบร่วงง่าย ต้นแคระ โตช้า แต่หากปล่อยไว้โดยไม่ควบคุม จะลุกลามจนระบบรากเน่าเสียหายทั้งระบบ ต้นยืนต้นตาย สูญเสียผลผลิตทั้งสวนที่ผ่านมา เกษตรกรจำนวนมากต้องใช้สารเคมีราคาสูงและฉีดพ่นซ้ำหลายครั้ง แต่ยังควบคุมโรคได้ไม่ดีนักและบางครั้งยังทำลายจุลินทรีย์ที่ดีในดินโดยไม่รู้ตัว

     “เห็ดสิรินรัศมี” ผู้ช่วยจากธรรมชาติ – ปลอดภัยแต่ได้ผล เนื่องจาก เห็ดเรืองแสงสิรินรัศมีสามารถสร้างสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่มีชื่อว่า aurisin A คุณสมบัติ สาร aurisin A ยับยั้งเชื้อราไฟทอปธอรา สาเหตุที่ทำให้เกิดโรครากเน่าและโคนเน่า กำจัดไส้เดือนฝอยที่เป็นเชื้อสาเหตุโรครากปมในพืช แต่ไม่มีผลต่อไส้เดือนที่เป็นประโยชน์ในดิน สิ่งที่แตกต่างจากสารเคมีคือ เห็ดชนิดนี้ ไม่เป็นพิษต่อดิน ไม่ตกค้างในผลผลิต และไม่ทำลายจุลินทรีย์ที่ดี ซึ่งนี่เป็นหัวใจสำคัญของการทำสวนระยะยาวใช้ง่าย เห็นผลจริง – ทดสอบแล้วในสวนทุเรียน กรมวิชาการเกษตรได้ขยายผลเทคโนโลยีการใช้ “เห็ดเรืองแสงสิรินรัศมี” ในสวนทุเรียนหลายพื้นที่ และพบว่า…อัตราการเกิดโรครากเน่าและโคนเน่าลดลงกว่า 70% ต้นที่ใช้เห็ดมีระบบรากแข็งแรง ดูดน้ำ-อาหารได้ดีขึ้น ต้นทุนลดลงจาก ~1,800 บาท/ไร่/ปี เหลือเพียง ~500 บาท/ไร่/ปี ผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่เพิ่มขึ้น และลดความเสียทุเรียนยืนต้นตายได้ดี
      วิธีใช้…ไม่ยุ่งยากเลย เกษตรกรสามารถใช้เห็ดเรืองแสงสิรินรัศมีได้หลายวิธี เช่น
      1. ช่วงปลูกใหม่: ผสมเชื้อเห็ดก่อนปลูก เพื่อป้องกันโรคตั้งแต่ต้น
      2. ต้นที่มีอาการ: ฝังเชื้อเห็ดรอบโคนต้น หรือทาแผลด้วยน้ำเห็ดผสมกับสีฝุ่น (iron oxide) อัตรา 1:1
      3. ใช้ร่วมกับปุ๋ยหมัก: ช่วยเพิ่มจุลินทรีย์ดีและประสิทธิภาพในการควบคุมโรค
     เคล็ดลับ: การใช้ตั้งแต่ระยะปลูกใหม่เป็นการ “สร้างภูมิคุ้มกันให้ราก” ป้องกันโรคได้ดีกว่ารอให้เกิดแล้วค่อยแก้
     สรุป: ของดีที่ควรมีไว้ใช้ในสวน
     > “เห็ดเรืองแสงสิรินรัศมี” ไม่ใช่เพียงเห็ดสวยงามในป่า แต่คือ ผู้ช่วยตัวจริง ของเกษตรกรใช้ง่าย ราคาถูก ปลอดภัย และช่วยให้ทุเรียนรอดจากโรครากเน่าและโคนเน่าได้โดยไม่ต้องพึ่งสารเคมีมากเหมือนเดิม วันนี้หลายสวนเริ่มหันมาใช้ชีวภัณฑ์ตัวนี้แล้ว และผลลัพธ์ที่ได้คือ “ต้นแข็งแรง รากสมบูรณ์ และผลผลิตเพิ่มขึ้น” อย่างเห็นได้ชัดเพราะบางครั้ง…ธรรมชาติก็มีคำตอบให้เราอยู่แล้ว
สนใจข้อมูลชีวภัณฑ์เห็ดเรืองแสงสิรินรัศมี
     ติดต่อ ดร.สุรีย์พร บัวอาจ กลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวิจัยพัฒนาการเกษตร กรมวิชาการเกษตร : 02-579-9581