ในยุคที่โลกของเกษตรกรรมกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว “เกษตรอัจฉริยะ (Smart Farming)” ได้กลายเป็นคำสำคัญของการผลิตอาหารที่มีคุณภาพและยั่งยืน แนวคิดนี้คือการทำเกษตรสมัยใหม่โดยนำเทคโนโลยีและเครื่องจักรที่มีความแม่นยำสูงมาใช้ในกระบวนการผลิต ตั้งแต่การเตรียมแปลง การจัดการน้ำ การใส่ปุ๋ย ไปจนถึงการเก็บเกี่ยว โดยมีพื้นฐานจาก การเกษตรแม่นยำสูง (Precision Farming) ที่เน้นการทำงานให้เหมาะสมกับลักษณะเฉพาะของพื้นที่และความต้องการของพืชในแต่ละช่วงการเจริญเติบโต 

การใช้ข้อมูลด้านสภาพอากาศ เช่น ปริมาณน้ำฝน ความชื้น อุณหภูมิ หรือแม้แต่ความเร็วลม เข้ามาช่วยวิเคราะห์ก็ช่วยทำให้สามารถใช้ทรัพยากรได้อย่างคุ้มค่า ลดการสูญเสีย ลดต้นทุน และยังแก้ปัญหาขาดแคลนแรงงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ศูนย์วิจัยข้าวเชียงรายได้รับงบประมาณให้ดำเนินงาน โครงการ 1 อำเภอ 1 แปลงเกษตรอัจฉริยะ ภายใต้แผนงานยุทธศาสตร์การเกษตรสร้างมูลค่า โดยจัดทำแปลงต้นแบบสาธิตและเผยแพร่องค์ความรู้การผลิตข้าวด้วยเทคโนโลยีเกษตรอัจฉริยะ ครอบคลุมตั้งแต่การปรับระดับพื้นที่นาให้สม่ำเสมอด้วยเลเซอร์ การใช้เครื่องปักดำเพื่อลดการใช้แรงงานและเพิ่มความแม่นยำ การจัดการปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินและการใส่ด้วยโดรนเพื่อลดความเสียหาย การจัดการน้ำด้วยเครื่องวัดระดับน้ำอัตโนมัติ ตลอดจนการป้องกันศัตรูข้าวด้วยวิธีธรรมชาติร่วมกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ เช่น โดรนสำรวจสุขภาพพืช และการใช้สารชีวภัณฑ์แทนสารเคมีที่เป็นอันตราย

นอกจากนี้ ยังมีการติดตั้ง สถานีตรวจวัดอากาศอัตโนมัติ บริเวณแปลงนา เพื่อติดตามความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ความชื้นในดิน ความชื้นสัมพัทธ์ และปริมาณน้ำฝน รวมถึงกล้อง CCTV ที่สามารถตรวจสอบสภาพแปลงผ่านโทรศัพท์มือถือได้ตลอดเวลา เกษตรกรจึงสามารถตัดสินใจบริหารจัดการแปลงนาได้ทันต่อสถานการณ์จริง