ปราชญ์ชาวบ้าน" หมายถึง บุคคลที่มีความรู้ ความสามารถ และภูมิปัญญาอันเกิดจากประสบการณ์ตรงในการดำเนินชีวิต ประกอบอาชีพ และการแก้ปัญหาในท้องถิ่นของตนเอง โดยไม่ได้เรียนรู้จากตำราหรือสถาบันการศึกษาเป็นหลัก แต่เรียนรู้จากการสังเกต ทดลอง ปฏิบัติจริง และการสืบทอดจากบรรพบุรุษ

ลักษณะสำคัญของปราชญ์ชาวบ้าน

มีความรู้ที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตและสิ่งแวดล้อมท้องถิ่น
ถ่ายทอดความรู้สู่คนรุ่นหลังด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น การสอน การทำให้ดู การเล่าเรื่อง
ใช้ภูมิปัญญาเพื่อแก้ปัญหาและพัฒนาคุณภาพชีวิตในชุมชน
มักจะเป็นผู้นำทางความคิดและที่พึ่งของคนในชุมชน
ตัวอย่างภูมิปัญญาของปราชญ์ชาวบ้าน

การทำนาอินทรีย์ ปลูกพืชผสมผสาน
การทำสมุนไพรพื้นบ้าน
งานหัตถกรรม เช่น ทอผ้า ทำเครื่องจักสาน
พิธีกรรม ความเชื่อ และวัฒนธรรมท้องถิ่น