แนวโน้มพื้นที่เพาะปลูกข้าวของรัสเซียที่ลดลง
จากข้อมูลในปี 2022 พบว่ารัสเซียมีพื้นที่ปลูกข้าวประมาณ 176,600 เฮกตาร์ ซึ่งน้อยกว่าปีก่อนหน้า 7.2% โดยรัสเซียมีแนวโน้มการลดลงของพื้นที่ปลูกข้าวติดต่อกันมาเป็นเวลา 2 ปีแล้ว จากสถิติ ปี 2021 พบว่ารัสเซียมีพื้นที่ปลูกข้าวลดลง 3.5% เมื่อเทียบกับปี 2020

แนวโน้มปริมาณการเก็บเกี่ยวข้าวปี 2022 ของรัสเซียที่ลดลง
ข้อมูลปริมาณการเก็บเกี่ยวข้าวของรัสเซีย พบว่าในปี 2021 รัสเซียมีปริมาณข้าวที่เก็บเกี่ยวได้ทั้งหมด 1.076 ล้านตัน ลดลง 5.7% เมื่อเทียบกับปริมาณในปี 2020 ซึ่งเป็นปีที่รัสเซียทำสถิติการเก็บเกี่ยวข้าวได้สูงสุดถึง 1.142 ล้านตัน นอกจากนี้ คาดว่ารัสเซียจะมีปริมาณข้าวที่เก็บเกี่ยวได้ในในปี 2022 ลดลง ต่ำกว่าปริมาณที่ได้ในปี 2021 อย่างมาก โดยข้อมูลจากกระทรวงเกษตรส่วนภูมิภาคในเดือนตุลาคมปีนี้พบว่ารัสเซียมีปริมาณข้าวที่เก็บเกี่ยวได้ทั้งหมดเพียง 0.753 ล้านตัน ซึ่งคาดว่าปริมาณข้าวที่จะเก็บเกี่ยวได้ทั้งหมดในปี 2022 จะได้เพียง 0.8 ล้านตันเท่านั้น โดยมีสาเหตุหลักมาจากปัญหาโรงไฟฟ้าพลังน้ำ Fedorovsky ที่ส่งผลกระทบต่อระบบชลประทานหลักที่ใช้ในการเพาะปลูกข้าว

ประสิทธิการผลิตต่อพื้นที่เพาะปลูกที่เพิ่มขึ้นจากการนำเทคโนโลยีมาใช้ในการเพาะปลูก
จากผลการวิเคราะห์ตัวชี้วัดเฉลี่ยรายปี (โดยไม่นำผลกระทบจากปัจจัยทางธรรมชาติและอากาศมาใช้วิเคราะห์) พบว่าการนำเทคโนโลยีขั้นสูงมาใช้ในการเพาะปลูกข้าว ส่งผลให้ประสิทธิภาพการผลิตต่อพื้นที่การผลิตของรัสเซีย เพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก โดยข้อมูลจากการวิเคราะห์ของ AB-Center พบว่าผลผลิตข้าวเฉลี่ยต่อปีในรัสเซียตั้งแต่ปี 1992-2001 มีปริมาณ 2,920 กิโลกรัม/เฮกตาร์/ปี และเพิ่มขึ้นเป็น 4,390 กิโลกรัม/เฮกตาร์/ปี และ 5,510 กิโลกรัม/เฮกตาร์/ปี ในช่วงปี 2002-2011 และปี 2012-2021 ตามลำดับ ทั้งนี้

หากพิจารณาเฉพาะข้อมูลการผลิตในปี 2022 จะพบประสิทธิการผลิตต่อพื้นที่เพาะปลูกลดลง
ตามข้อมูลสถิติปี 2021 รัสเซียมีพื้นที่แหล่งปลูกข้าวหลักทั้งหมด 8 ภูมิภาค โดยมีภูมิภาค Krasnodar เป็นพื้นที่หลักของการผลิตข้าวโดยคิดเป็น 69.2% ของข้าวที่ปลูกได้ทั้งหมด รองลงมาคือ สาธารณรัฐดาเกสถาน (11.1%), ภูมิภาค Rostov (8.5%), สาธารณรัฐ Adygea (4.6%), ภูมิภาค Astrakhan (3.1%), Primorsky Krai (1.5%) , สาธารณรัฐ Kalmykia (1.1%) และสาธารณรัฐ Chechen (0.9%)

แนวโน้มการผลิตข้าวธัญพืชของรัสเซีย
จากข้อมูลปี 2021 พบว่ารัสเซียผลิตข้าวธัญพืชได้ทั้งหมด 503.8 พันตัน ซึ่งมากกว่าที่ผลิตได้ปี 2020 ถึง 18.2% และตามข้อมูล ในเดือนมกราคมถึงกันยายนปี 2022 พบว่ารัสเซียมีปริมาณการผลิตข้าวธัญพืช ทั้งหมด 373.8 พันตัน ซึ่งเพิ่มขึ้น 9.2% เมื่อเทียบกับปริมาณการผลิตในช่วงเวลาเดียวกันของปี 2021 ทั้งนี้ สถิติปริมาณการผลิตข้าวธัญพืชของรัสเซียข้างต้น เป็นปริมาณผลผลิตภายในประเทศรัสเซียและข้าวธัญพืชที่นำเข้ามาจากต่างประเทศ เพื่อนำมาบรรจุขายใต้เครื่องหมายการค้าของรัสเซีย ซึ่งนับเป็นผลิตภัณฑ์การผลิตภายในประเทศด้วย

สำหรับแนวโน้มการผลิตข้าวธัญพืชในปี 2023 นั้น คาดว่ารัสเซียจะมีผลผลิตข้าวธัญพืชลดลงอย่างเห็นได้ชัด อันเป็นผลมาจากปริมาณการเก็บเกี่ยวข้าวที่น้อยลงในปี 2022 และคาดว่าปริมาณการผลิตข้าวธัญพืชรวมในปี 2023 จะเหลือเพียง 420.0 พันตัน ทั้งนี้ จะขึ้นอยู่กับภาพรวมปริมาณการเก็บเกี่ยวของปี 2023 ที่จะกระทบปริมาณต่อการผลิตข้าวธัญพืชในช่วงครึ่งหลังของปี 2023

รัสเซียมีแนวโน้มปริมาณการส่งออกข้าวที่ลดลง
จากข้อมูลปี 2021 พบว่ารัสเซียมีปริมาณการส่งออกข้าวประมาณ 133,500 ตัน ลดลงถึง 8.3% เมื่อเทียบกับปี 2020 โดยการส่งออกข้าวจากรัสเซียในช่วงเดือนมกราคม ถึง สิงหาคม 2022 ลดลงมากถึง 59.6% เนื่องจาก มาตรการคว่ำบาตรที่กระทบการส่งออกข้าวของรัสเซีย

จากการวิเคราะห์โครงสร้างการส่งออกข้าวในปี 2021 ของรัสเซีย โดยแบ่งตามกระบวนการผลิต พบว่า ข้าวกล้องและข้าวขาวมีสัดส่วนการส่งออกคิดเป็น 55.4% ของปริมาณส่งออกทั้งหมด ตามมาด้วยข้าวเปลือก 31.2% ปลายข้าวหัก 12.8% และข้าวกะเทาะเปลือก 0.7% อย่างไรก็ตาม หากพิจารณาแบ่งตามขนาดความยาวของข้าว จะพบว่าข้าวเมล็ดสั้นมีสัดส่วนการส่งออกคิดเป็น 12.3% ข้าวเมล็ดปานกลาง 42.7% ข้าวเมล็ดยาว 32.0% และปลายข้าวคิดเป็น 12.9%

ทิศทางการนำเข้าข้าวของรัสเซีย
จากข้อมูลปี 2021 พบว่ารัสเซียมีปริมาณการนำเข้าข้าวทั้งหมด 190,900 ตัน ลดลง 15.0% เมื่อเทียบกับปี 2020 โดยในปี 2022 (ข้อมูลเดือนมกราคม-สิงหาคม 2022) รัสเซียมีปริมาณการนำเข้าข้าวเพิ่มขึ้น 4.5% โดยพบว่าข้าวทั้งหมดที่นำเข้าเป็นข้าวแปรรูป/บรรจุพร้อมวางจำหน่าย แบ่งเป็นข้าวเมล็ดสั้น 1.0% ข้าวเมล็ดปานกลาง 8.2% ข้าวเมล็ดยาว 73.5% และปลายข้าว 17.3% ของข้าวแปรรูป/บรรจุพร้อมวางจำหน่ายที่นำเข้า

ราคาข้าวในตลาดรัสเซียปี 2022
ข้อมูลราคาข้าวในปี 2022 ของตลาดรัสเซียพบว่าเพิ่มสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัดเจนในช่วงเดือนมีนาคม และเมษายน 2022 ที่ผ่านมา ซึ่งเป็นช่วงที่เงินรูเบิลปรับตัวอ่อนค่าลง และเป็นผลทำให้ราคาข้าวในตลาดเพิ่มสูงขึ้น ทั้งในส่วนราคาข้าวนำเข้าและราคาข้าวที่ผลิตในรัสเซีย รวมทั้งราคาสินค้าธัญพืชของรัสเซียในช่วงครึ่งแรกของปี 2022 ก็ปรับตัวเพิ่มสูงขึ้นเช่นกัน

นอกจากนี้ ปัญหาของโรงไฟฟ้าพลังน้ำ Fedorovsky ที่ส่งผลกระทบต่อระบบชลประทานหลักที่ใช้ในการเพาะปลูกข้าวในฤดูใบไม้ผลิที่ผ่านมา ก็เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ผลผลิตข้าวลดลงสู่ระดับที่ต่ำสุด การเก็บเกี่ยวที่ลดน้อยลง และส่งผลทำให้ราคาข้าวในตลาดรัสเซียเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง

แนวโน้มราคาข้าวในตลาดโลก
ในช่วงต้นปี 2021 ราคาข้าวในตลาดโลกปรับพุ่งสูงขึ้น และเปลี่ยนมาปรับตัวลดลงอย่างต่อเนื่องตลอดปี 2021 จนถึงจุดต่ำสุดในเดือนธันวาคม 2021 ซึ่งต่ำสุดในรอบสามปีที่ผ่านมา จากนั้นเริ่มกลับมาฟื้นตัวขึ้นในเดือนมกราคม-พฤษภาคม 2022 และเกิดความผันผวนขึ้นอีกครั้งในช่วงเดือนมิถุนายน-ตุลาคม 2022

ทั้งนี้ตามข้อมูลของธนาคารโลก พบว่าปี 2022 ราคาข้าวในตลาดโลกปรับตัวลดลงเล็กน้อยจากปี 2021 ส่งผลให้ราคาข้าวในปี 2023 ก็มีแนวโน้มที่จะปรับตัวลดลงตามเช่นกัน ส่วนการคาดการณ์ราคาข้าวในปี 2024 พบว่ามีความเป็นไปได้ที่ราคาข้าวจะปรับตัวเพิ่มขึ้นรอบใหม่


ที่มาข้อมูล https://ab-centre.ru/news/rynok-risa-v-2022-godu-tendencii-i-prognozy