นายวิรัตน์ ปราบทุกข์ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) เปิดเผยว่า สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง ได้ให้ความสำคัญกับการสร้างความเข้มแข็งของชุมชนด้วยงานวิจัย และพร้อมในการให้คำแนะนำ ให้การช่วยเหลือในเรื่องของการรวมกลุ่ม การจัดตั้งสหกรณ์ จดวิสาหกิจชุมชน รวมถึงการสนับสนุนการทำวิจัยจากภูมิปัญญาในชุมชน โดยได้มีกลุ่มสมาชิกชุมชนบ้านศรีบุญเรือง ตำบลพงษ์ อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน เป็นตัวอย่าง

สมาชิกชุมชนบ้านศรีบุญเรือง ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม โดยเฉพาะการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์       เมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตเกษตรกรจะจำหน่ายในรูปของเมล็ดข้าวโพด ทำให้ซังข้าวโพดที่เหลือจากการสีกะเทาะเอาเมล็ดออกแล้ว ถูกนำไปทิ้งหรือเผาไปโดยสูญเปล่า ก่อให้เกิดปัญหาหมอกควันและมลภาวะเป็นพิษ สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) จึงได้เข้าไปสนับสนุนองค์ความรู้ ตั้งแต่กระบวนการเผาแบบไร้ควัน การผลิตภัณฑ์ถ่านอัดแท่งจาก     ซังข้าวโพด และการเพิ่มมูลค่าถ่านโดยการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ถ่านดูดกลิ่นใ ห้เป็นสินค้าทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาของชุมชน รวมถึงการขอรับรองมาตรฐาน มผช. ตลอดจนผลักดันให้มีการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม สนับสนุนการจัดทำฉลากสินค้า บรรจุภัณฑ์ เป็นการสร้างโอกาสในการเพิ่มรายได้ให้แก่สมาชิกในชุมชน

โดยได้ดำเนินการยื่นจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า “ศรีบุญเรือง ถ่านชาร์โคล” เลขที่ 200126553
ลงวันที่ 15 กรกฎาคม 2563 ซึ่งวิสาหกิจชุมชนเป็นเจ้าของ รวมถึงผลิตภัณฑ์ถ่านดูดกลิ่นจาดซังข้าวโพดได้ใบรับรองคุณภาพตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) ถ่านดูดกลิ่น และอนุญาตให้แสดงเครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชนถ่านดูดกลิ่นเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ตามมาตรฐานเลขที่ มผช.180/2560

นอกจากนี้ ด้วยคุณสมบัติต่างๆ ทำให้ผลิตภัณฑ์ “ถ่านดูดกลิ่น” จากซังข้าวโพดบ้านศรีบุญเรือง ผ่านการคัดเลือกเข้ารอบ “โครงการพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ด้วยทรัพย์สินทางปัญญาให้แก่ผู้ประกอบการวิสาหกิจรายย่อยและขนาดย่อมในกลุ่ม BCG Economy ของกรมทรัพย์สินทางปัญญา” โดยผ่านการเข้ารอบ 1 ใน 20 ผลิตภัณฑ์สุดท้ายจาก 102 ผลิตภัณฑ์ที่ส่งประกวดทั่วประเทศ และสอดคล้องกับโมเดลเศรษฐกิจแบบใหม่ (BCG Model)

ทั้งนี้ ผลิตภัณฑ์ถ่านดูดกลิ่น ของสมาชิกชุมชนบ้านศรีบุญเรืองนั้น มีความโดดเด่น เป็นการนำซังข้าวโพดที่เหลือจากการสีกะเทาะเอาเมล็ดออกแล้ว จากเดิมจะทิ้งหรือเผา นำมาเพิ่มมูลค่าเป็นถ่านดูดกลิ่น (Zero waste) สมาชิกกลุ่มใส่ใจการผลิตทุกขั้นตอน ผสมวัฒนธรรมและภูมิปัญญาของชุมชน (Hand-Made) ตั้งแต่กระบวนการเผาซังข้าวโพดจนถึงการบรรจุเพื่อเตรียมจำหน่าย สำหรับถุงที่ใช้บรรจุถ่านจากซังข้าวโพดตัดเย็บด้วยฝีมือของสมาชิกกลุ่มและสมาชิกในชุมชนบ้านศรีบุญเรือง เป็นการสร้างงานในชุมชนด้วยอีกทางหนึ่ง และภาพลักษณ์ของสินค้า เป็นสินค้าที่นอกจากผู้ซื้อจะได้ใช้ตัวผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ มีการรับรองคุณภาพตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) ถ่านดูดกลิ่นแล้ว ยังเป็นการช่วยลดการทิ้งหรือเผาซังข้าวโพดและช่วยสร้างรายได้ให้กับเกษตรไทย รวมทั้งบรรจุภัณฑ์ผ้ากระสอบนำกลับมาใช้ใส่สิ่งของต่างๆ ตลอดจนผงถ่านสามารถนำไปผสมเป็นวัสดุปลูกพืชทำให้ดินร่วนซุย รวมถึงความง่ายในการใช้ดูดกลิ่นอับ ขับกลิ่นไม่พึงประสงค์ เพียงแค่แกะซอง แล้ววางไว้ตามที่ต่างๆ สามารถนำออกมาผึ่งแดดเดือนละครั้ง และนำกลับมาใช้ซ้ำได้และยังรูปลักษณ์ของสินค้าและบรรจุภัณฑ์ สามารถซื้อเป็นของใช้ และเป็นของฝากที่มีเอกลักษณ์ของจังหวัดน่านได้